Xaflad lagu soo dhoweynayay taageerada ra’iisul wasaarihii dowladdii hore ahaana Wasiirkii Gaashaandhigga S/Guud Max’ed Cali Samatar ayaa lagu dhigay  magaalada Minneapolis.
Xafladdan ayaa lagu cambaareeyay dacwada madaniga ah ee lagu soo oogay Maxamed Cali Samatar, taasoo lala hortagi doono maxkamadda ugu sareysa Maraykanka.
Hoos ka daawo video-gan oo uu inoo soo gudbiyay Ziyad Siciid Saalax.
waa talaabo hore loo qaaday waana loo baahan tahay in sharciga la horkeeno nin waliba lagu maxkamadeeyo danbigii uu ka kagalay umada somaliyeed waxaan jeclaan lahaa in maxkamad taa lamida lasoo saaro naagta calanka madax ku xiratay SAADO CALI danbigii iyo dumintii dalka ayay hormuud ka ahayd yay hada calamada u xiranaysaa soo tii mooryaantii caydiid u heesi jirtey
waawaynka qofka labaxayow ha ku khaldamin sxb soo kala baro dadka marka hore yaad mooday saaco ali warame marka aad leedahay waa tii mooryaankii caydii u haysasay ale ha u naxariiste waxaad ku khaldaysaa aan ku saxee fanaanadii caanka ahayd ee magool ayaa la socotay caydiid burburkii qaranka kadib oo qabiil ahaan u raacday marka sxb saado waa wadaniya heeso anti ah kacaanka kulidi ahaa uun bay qaadijirtay
waxaan aad uga yaabanahay ninka somaliga ah ee maanta ku andacoonaya waa nala xasuuqay camuu somali oo dhan ayaa is xasuuqday cid cid dawaynaysana majirto ee waa maxay waxa loo dacwoonayo gen ali samatar maxay tahay ninka wax dacweenay inadeerkii oo run ah ayaa kamid ahaa ragii laynayey bariigaa uu sheegayo waa la i jildilay orad dacwee dahir riyaale iyo abdilahi ciro hadii aad run sheegaysid kuwaasi kamid bay ahaayeen crrona waxaa uu haa sarkaal ins oo haysata jeelkii magacalaah ee cidiyaha dadka looga gurijeray dahir riyaale waxaaa isna haystay insta waqooyiga marka camuu iksu qajil
Nasiibdaradda ugu wayn ee dalkii hore loo odhan jiray Somalia haysataa waxay tahay in aynu ogaano in ay jiraan wakhtigan xaadirka ah ee la marayo 2010 in ay jiraan dad Soomaali ahi ay wali difaacayaan oo taageersan yihiin xadgudubyo iyo gabood falo ka baxsan aadaminimada iyo islaanimada oo si toos ah loola bartilmaameedsaday qaybo ka mid ah bulshada Soomaaliyeed ama gobolo ka tirsanaa dalkii hore loo odhan jiray Soomaaliya.
Maanta dacwada ku socota dalka Maraykanka oo lagu maxkamadaynayo Wasiirkii Difaaca iyo Madaxwayne ku xigeenkii xukuumadii kali taliye Maxamed Siyaad Bare oo ah General Maxamed Cali Samatar. Horta dacwadan si gaar ah looguma xulan General Samatar sababtoo ah cida uu dhalasho ahaan ka soo jeedo oo ah beelaha soomalida ah ee laga tirada badan yahay Balse sababta dacwadani ku timid waxa weeye qaanuunka caalamiga ah iyo shuruucda dalka Maraykanka ayaa fasaxaya in Madaxdii hore ee wadamada kale ee gaystay gabood falada xuquuqda aadamaha iyo dambiyo lid ku ah aadaminimada lagu dacwayn karo dalka Maraykanka gudihiisa.
Gabogabadii waxan jecelahay in aan hoosta ka xariiqo in aanay waligeed dhacaynin in mar dambe dib loo arko dal Somalia oo gaar iskii cagahiisa ugu taagan inta buslahda soomaaliyeed ay ka mid yihiin ashkhaas taageersan xadgudubyada iyo dambiyada ka baxsan aadaminimada ee loo gaystay qaybo ka tirsan bulshada Soomaaliyeed . Dadkaasi waxa ka mid ah kooxda munaasibada ay ugu hiilinayaan dhagar qabe General Maxamed Cali Samatar.
Waar kuwan masaakiinkatan flight 13-ka ah ee meesha isku urursadaay ee maanta u ooyaya midgaankiii ay adeegsan jireen wakhtiga xukunkii fashiistaha AFWEYNE, Bal eega waxay isku raacsan yihiin inuu daalinka Cali Samatar iyo waxa la Nooc Ahi ay si xaq u gubeen magaalooyinkii ay ka hubka lagu gubay cashuurtooda laga soo qaaday. Jaahiilkaa ku laha dawlada baanu ahayn oo sidaasa dadwlada marakaynku samayn lahayd waxaan odhan caqligaaga gaaban sidaa yidhii ee cid sida xayaawanidaa magalooyinka ugu dalbada diyaaradooo garoonkeeda kasooo kacya FAQASH mooye caalamka hore ugamay dhicin lagama yaabo inay dib u dhcadoo.
Taassi waxay ku tusay aqoon gaabnidii dawladii FAQASH-ta oo wali ku doodaysaa DAWALADA MARAYKAN-ka AYAA NEW YORK diyaraad hintay kasoo kiciso iyada ku weereri lahayd. Wuxu yidhi ninkii gabyaay ee kuwan FAQASH-ta la hadlayee markiii wadanka laga soo eryaday (baacsaday), sida tan:
“Odaygii dalqada weyn lahaa derejadii xoorye,
Daandaan Tumaalkii markii laysu daadsadaye,
Wax la yidhi ma daaficine wuu sii dabayshadaye,
Laamuu ka degey baa la yidhi Doon intuu koray”e,
Isagiyo Dafleba meesha way dacal banneeyeene,
Degdeg bay dhulkii uga baxeen duhur dharaareede,
Alla doori waa waxan lahayn dir ay ku dhaataane,
Dad hadday yihiin sida Riyaha looma didiyeene,
Dalan-doolki Nayroobi bay dalaq yidhaahdeene,
Dal la”aani waa u kow dhul ay dib ugu laabtaane,
Debedaha ha meereen illeen ……………………”
Waxan is weydiinayaa Taariikhda Ay leeyihiin midgaanka Cali Samatar baa leh??
Muxuu u difaaci waayaay oo la cararay mise maatada uu diyaaradaha ku dalbanayuu taariikh ku lahaa ee markay raga is heelaan daba jeediyuu taariikh ku yeeshay. Waxaan canasiirta meesha qaxootiga ku joogta miniapolis leeyahay “Dal la”aani waa u kow dhul ay dib ugu laabtaane, Debedaha ha meereen illeen ……………………”
Byee, FaqashGube
halaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Odaygii dalqada weyn lahaa derejadii xoorye,
Daandaan Tumaalkii markii laysu daadsadaye,
Wax la yidhi ma daaficine wuu sii dabayshadaye,
Laamuu ka degey baa la yidhi Doon intuu korayâ€e,
Isagiyo Dafleba meesha way dacal banneeyeene,
Degdeg bay dhulkii uga baxeen duhur dharaareede,
Alla doori waa waxan lahayn dir ay ku dhaataane,
Dad hadday yihiin sida Riyaha looma didiyeene,
Dalan-doolki Nayroobi bay dalaq yidhaahdeene,
Dal laâ€aani waa u kow dhul ay dib ugu laabtaane,
Debedaha ha meereen illeen ……………………â€
Somali waxaa kala kaxeyey waa siyaad Bare iyo dhiig yacabka Cali Samater. ina gumeed iyo Mareexaan weli dabadda ka wadda hadii ladiido in sharcigga lagu kala baxo waxaa imandoonta maalin qor caradiisa lagu kala aargoosto. Taas waa inuu ogaadaa Buuryaqbo iyo ina gumeed oo dhami.
Alla Mahad leh
saada cali ha noolaato maanta taariikh cad oo cusub ayeey magaceeda ku dartay .. bal hadalkeedii si fiican u dhegeesta oo fahma ula jeedada
xaqu mar uunbu soo daahira , cali samatar na waa dhiigyo cab waana ka sababta u ah ilaa maanta dabka shidan ee konfurta somaliya ka huraya kii shiday waa isaga hadaad garaad leedihiin ka qoxooti idinka dhigay waa isaga uumaydan dooden caqligiisu waa kii yidhi qabiilka ha la tir tiro ee intuu diyaaradaha hargeisa gagadeeda ka kiciyo hadana u duqaynayay ee shicib aan waxba galabsan oo caruur iyo dumar iyo dad waa wayn ku gumaaday dabkii uu markaa shiday waaka qoxooti ka dhigay walina somalia ka shidan anagu waan iska horaynay dhaafina mayno ilaa maxkamada aan keeno laakin waxaa nasiib daro ah SAADO CALI waxaanu moodaynay inay fanaanad tahay balse way noqon wayday maanta waxay noo cadaysay inay raali ka tahay in dadkayaga uu qumaaday cali samatar ay ku farax santahay sharaf maanta ayaa kugu danbaysa mar hadii aad difaacayso gacan ku dhiigle qodhun samatar
ILAHAY cadaabta ha ku fogeeyo gacan ku dhiiglahaasi intu dad naga dilay waligay ilaawi maayo, kuwa daba dhilifka u ahna waxaan u sheegayaa dhiig bay daan lahayne ninka somali halkaa dhigay ee qoxooti idinka dhigay waa cali samatar caqligii ka danbeeyay in la is wada naco oo la is wada laayo oo qabiil la isku laayo oo la kala aamin baxo waxaas oo dhan isaga ayaa ka danbeeyay haduu nin fiican noqon lahaa muu gumaaden dad uu madax u yahay oo uu cashuur ka qaado dhulka iska leh nabsigii ayaa haysta maanta somali markay iska qaban waayen caqligaa xun ee ay u garaaben ayay maanta haysataa dabkii ay ka qaban waayen markuu na gumaadayay iyaga ayuu saameyay maanta marka inay u doodan maahe waa inay maxkamda dhankooda ka soo saaran
wabilaahi tawfiiq
“Faadumo Hiirad” “Halgame iyo Saxuufi Hore”
Waa iga su’aale xaggee ayay ka soo halgantay?
ilaahay waxa uu ku yiri aayadihiisa quraan ka ah . laa yuqayiru laahu biqoomin xataa yuqayirii maa bi anfusihim. walaal all in all wax ba ayaan hadal idin ku daalin , ee dadka somaliyeed i yagaa siqayiray , ilaahaygna waxan uga baryayaa in ilaahay nabad iyo xasilooni inoo dhaliyo . wax wax samayn kara ma jiro ilaa lilaah mooyee .
asc wr wb dhamaan walaal heey somaliyeed walaaloyaal wadan iyo daadba nooma hariine hadaan hawada iska dagaalno maxan kala yabeena kuwa iska soo hor eeda oo is dagaala anaagi qurba ha joognaay hadaan hawada iska dagaal no walaalyaal itqulaahu aqiiraan u socona ee aan ilaahey bariino in oow nag koriiyo cadaab ta daadkeenina aan u duceeno oon ilaheey u bariino oo aan u taarno wixii aan ka roonahaay asc wr wb
BISMILAAHI RAXMANI RAXIIM HORTA QOF WALIBA WUXU GAYSTAY AYAA LAGA JARIDOONA C/SAMATARNA WAA DANBILE SIDAAN MAQLAY SAADO SUUKO GUUSHAY SHEEGAYSO AY LEEDAHAY GUUL GUUL
MADAGAALBA LAGU JIRAA AWAL BA RER MIYAD BUUHODLE LAGA SOO KEXEYEY BAY AHAYDE HABUUN BUUNINA HADALKEEDA WAA LAGU SHAQAYSTA WAAYO WAA BI,LA XADARAD MARKAY LANKURUUSAR HEESTA LAYIDHAA QAADAYSAY DEE FANAANINTA UGARTAY OO KUYIDHI SAADOY ADAA DAAROODA OO WALIBA DHULBAHANTA OO SIYAD KAABAQANAYAYE QAD WALIBA GEESIYAD BAA TAHAYE SIDASAY KU QAADE CADAALADI KA DHEER IYADA IYO QAABIILKEEDA MARBA QAR U GO, A MAR PUTLAN MARNA SOO MALILAND HADA ODAYASHA FAQASH KA HADHKA
IYO HABROHODU WAXBA SHEEGIMAYANE HA WAYNAYANINA SAADO SUUKANA DHUSADA DHAFTA MARKAY QAYILAYSO MARKAY HEESAYSANA CANTAFTA AYAA KASOO DADATA IMIKANA WAY KHAL KHASHAYE WARKEEDA TAA DHAFA XAMAR IYO BABAYGII AANAY UDHALANBAY KAGA DHAGTEE WAA BADAWIYAD ALBADAWNUSRIJAAL
Walaalayaal maanta waa aduun barina waa aaqiro Maan runta iisu sheegno maskiinkan cali samatar Ma-waxaa loogu faanayaa bari ma-aargoosan karo Oo waxaa uu kadhashey qabiil yar ama la liido Saaxiibayaal maalin baa caafimaadkan aad ku hadaaqeysaan waayey saan oo nin wakbaa camalkii uu aduunka ku sameeyey lasoo hor dhigi doonaa ee hala hishoodo ilaaheyna halaga baqo,, cali samatar waxaa uu ahaa nin laga amar sareeyo oo la amri karo hadii lagu amrey in uu u dagaalamo qaranimada soomaaliya waa shey muqadas ah wuuna ku qasbanyahey ee waxaa jira kuwa kale oo waxaad sheeganeysaan iyo kadaran sameeyey ee maxaad ku waas max kamada usoo hartaagi weydeen mase waxey leeyihiin qabiil oo waa laan dheere waji laga cabsadaa ama lacaabudaa ilaah uunbey usugnaatey wabilaahi towfiiq
Asalaamu caleeykum waraxma tullaahi wabarakaatuhui.salaan kadib waxaan lee yahay ,laki,Mariana ,xaq u dirir, cameey iyo kan isku magacaabay waaweeyn iyo suleeymaan,horta dhamaan tiin waxaad u doodeeysaan waa niman mooryaanta waqooyi ah,oo ayaga iyo ku wa gadaashooda joogaba ay xasuuqa waxbadan ka lahaayeen oo ayagaba maafiyo dowlad diid ah,ee maxaa Cali Samatar oo halyeey soomaaliyeed oo wadankeena heer kii la ogaa gaar siiyaya,waa tan hada waraabayaal ay noqdeen nimankii somaaliyeed ee maa mid uun samatar iyo siyaad oo kale ca soo baxo.Afkiina uraaya eed qamrada kala soo kacdeen ka ku caayina halgamayaashiiwadanka.mooryaanyahay maafiyada ah. tan xun ee saado caayeeysana waa mid laqaraabata niman kaan maafiyada ah. ee Saado waa haweenka If tiin koodii waa wadaniyad,halgankana ma aha in aad qoriqaado,badowyahay.halkan afka iyo geesinimo iyo wadani nimo aya saado isku darsatay ee baro hadaadan horey u aqoon,naagahiinaan caaytamaaya waxaad tihiin makaroofi ee umada meel kala fadhiista .nac nacda.kan ku mirqaamaaya Saado waxay u heesaysay caydiid waad hurdaa ee marka hore daroogada iyo dhilooyika ca soo ag toos ,markaas ayaad fahmi lahayd qofkii caydiid u heesaayaya iyo qofkii kale wasaq,
waxaa wax laga xishooda ah in nin isagaba naftiisa la soo baxsaday in danbiyo dagaal lagu soo oodo war ma,aragtaan miyaa kuwa xasuuqa ka wada somalia, tusaale Ali Mahdi oo ah tuuga ugu weyn ee sunta geeyey Somlia, oo aay u dhimanayaan dad badan oo somali ah, ma la dacweeyo maxaa nin Miskiin ah oo amar meletari la siiyey sidaana xukun ku fuliyey, war somaliyeey dadka masakiinta ka leexda ordaha radsada Hawiye tuug, Darood boqor ismode, oo aay maanta qarabeesteen jareer mareykan iyo canada joogta